Εκπέμπουν SOS

ΗΠΕΙΡΩΤΙΚΟΣ ΑΓΩΝ

Παρασκευή, 9 Σεπτεμβρίου 2016

|

ΣΤΕΛΛΑ ΣΚΟΤΙΝΙΩΤΗ

Εκπέμπουν SOS τα πέτρινα γεφύρια

Τα κοιτάς και βλέπεις τους ανθρώπους που χρόνια τα διάβαιναν για να γεφυρώσουν τα χάσματα της φύσης: αγωγιάτες, εμπόρους, αγρότες να προσπαθούν να δαμάσουν το χώρο και τον χρόνο. Την αγωνία του μάστορα και ολόκληρων οικισμών για την επιτυχή στερέωσή τους, όταν θα απομακρύνονταν ο ξυλότυπος.

Θρύλοι, μαστοριά και η ζωή στις πραγματικές της διαστάσεις γίνονται ένα με το αρμολόι και την πέτρα, σχηματίζοντας για αιώνες τις διόδους επικοινωνίας των κατοίκων των πιο δυσπρόσιτων περιοχών της Ηπείρου με τα Βαλκάνια.

Σήμερα, από τα 1258 πετρογέφυρα της Ηπείρου που έχουν καταγραφεί από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, το 20% περίπου έχει τον χαρακτηρισμό του πολιτιστικού μνημείου, με βάση την αρχιτεκτονική και τεχνολογική αξία, τις τεχνικές ιδιομορφίες, το πώς έδινε τη λύση ο μάστορας, το πώς έχει εντυπωθεί στην συνείδηση του κόσμου, και την ιστορία.

«Τα γεφύρια ποτέ δεν πεθαίνουν, από ένα σημείο και μετά αποκτούν συμβολική υπόσταση», είπε στον «Η.Α» ο πιο δεινός μελετητής τους στην Ελλάδα Σπύρος Μαντάς, που από το 1982 μελετά τα γεφύρια στον ευρύτερο χώρο της Πίνδου. Πόσο, όμως, έχουμε αντιληφθεί την αξία τους σήμερα, που γινόμαστε απλά θεατές της επικείμενης μετατροπής τους σε ανάμνηση; Όπως πολύ χαρακτηριστικά αναφέρει σε ένα από τα βιβλία του ο Σπύρος Μαντάς, η πλήρης συνειδητοποίηση της αξίας τους, δυστυχώς συνέπεσε με …το θάνατό τους.

ΟΛΑ ΕΧΟΥΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ

«Όλα έχουν προβλήματα, καθώς είναι εκτεθειμένα σε δύσκολες συνθήκες», ανέφερε ο αναπληρωτής διευθυντής της Εφορείας Νεοτέρων Μνημείων Ηπείρου, αρχιτέκτων Βασίλης Κασκάνης

Από τους πιο επιβαρυντικούς και υπεύθυνους για την -αναπόφευκτη- φθορά παράγοντες είναι ο χρόνος. Τα γεφύρια δεν είναι στεγασμένα, με συνέπεια η διαστολή του νερού που εισρέει στο εσωτερικό τους, να διαβρώνει τελικά το συνδετικό και το δομικό υλικό. Επιπλέον, η εδαφολογία, μια κακή εξ αρχής θεμελίωση, τα νερά των ποταμιών αλλά και ό,τι μεταφέρεται με τα ορμητικά νερά τους, όπως βράχοι και κορμοί δέντρων. Ακόμη και η άμμος προκαλεί φθορά μέσω της υδροβολής. Άλλη μια ύπουλη ζημιά προκαλείται στα γεφύρια από την ανθρώπινη παρέμβαση όσων αναζητούν θησαυρούς. «Τα γεφύρια τα ξανάφτιαχναν, είναι πολλά που βλέπουμε σήμερα και δίπλα τα παλιότερα που έχουν πέσει. Χαρακτηριστικό παράδειγμα τα τρία γεφύρια στην Εγνατία, στο Περιστέρι», σημείωσε ο Βασίλης Κασκάνης, τονίζοντας πως πάντα ήταν εκτεθειμένα και μόνα στην αναμέτρηση τους με τις δυνάμεις της φύσης.

Ανησυχία για την κατάσταση των γεφυριών και τα όσα μπορεί να προκαλέσει ένας ακόμη δύσκολος χειμώνας, εκφράζει και η ομάδα γιαννιωτών που καταγράφει από το 2011 τα γεφύρια στην Ήπειρο αλλά και σε ολόκληρη την Ελλάδα-www.petrinagefyria.gr/SOS Για Τα Πέτρινα Γεφύρια.

«Φωνάζουμε για ένα γεφύρι πάνω στα Γρεβενά, στην Κρανιά, ίσως και να μη βγάλει άλλο χειμώνα. Είναι χτυπημένο σε δύο σημεία από την κακοκαιρία, από χρυσοθήρες, είναι στον αέρα. Στο γεφύρι του Χάτσιου στο Τσεπέλοβο, που προσελκύει και πολλούς τουρίστες, η καμάρα του έχει πάρει επικίνδυνη κλίση. Στους Κήπους το γεφύρι του Πετσιώνη έχει πάρει περίεργη κλίση. Στην ίδια κατάσταση ήταν και το γεφύρι της Κόνιτσας, το μεγαλύτερο μονότοξο στα Βαλκάνια πια έπειτα από την πτώση του Γεφυριού. της Πλάκας. Αφού έπεσε της Πλάκας, έτσι ξεκίνησαν να κάνουν έργα και στο Γεφύρι της Κόνιτσας», ανέφερε χαρακτηριστικά ο Αλέξης Αυδής.

Στις εργασίες στο Γεφύρι της Κόνιτσας που ολοκληρώθηκαν πρόσφατα, και σε όσες πραγματοποιήθηκαν σε άλλα γεφύρια, αναφέρθηκε ο Βασίλης Κασκάνης. «Εγκαταστάθηκε τοπογραφικό δίκτυο για πέντε χρόνια, ώστε να ελέγχει τις μετακινήσεις και τη συμπεριφορά του γεφυριού. Το υπουργείο πολιτισμού, σε συνεργασία με την περιφέρεια Ηπείρου, τον δήμο Κόνιτσας και το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, ξεκίνησε την έρευνα και την γεωτεχνική τεκμηρίωση του γεφυριού, ελέγχοντας την στατική επάρκεια. Έγιναν ερευνητικές εργασίες στο Γεφύρι της Κόνιτσας, μικροστερεώσεις στο γεφύρι της Κλειδωνιάς, υποθεμελιώσεις στο γεφύρι του Καμπέρ Αγά, μικροστερεώσεις στο δεύτερο που οδηγεί στη σκάλα του Βραδέτου», έκανε γνωστό.

ΤΑ ΑΦΗΝΟΥΜΕ ΝΑ ΚΑΤΑΡΡΕΥΣΟΥΝ;

Τι γίνεται με διάσωση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, που όπως φαίνεται περνάει σιγά στην ιστορία; Πως μπορεί να συμβάλει η τεχνολογία, που έχει προχωρήσει τόσο, ώστε οι «σύγχρονοι πελεκάνοι» να αψηφούν τις προσταγές της φύσης;

«Αναλωνόμαστε σε αναστηλώσεις, ενώ είχαμε την ευκαιρία χρόνια να αποτρέψουμε την κατάρρευσή τους. Το θέμα είναι να μη χάσουν τον μνημειακό τους χαρακτήρα. Θέλουμε να φτιάξουμε το γεφύρι της Πλάκας, αλλά αυτό θα είναι του Πολυτεχνείου, όχι του Μπέκα», είπε στον «Η.Α» ο ερευνητής Σπύρος Μαντάς και πρόσθεσε: «Θα κάνουν ένα τσιμεντένιο που θα μας είναι εύκολο και τζάμπα. Αν δεν έχουν την δυνατότητα οι πιο αρμόδιοι να κάνουν την κατασκευή σύμφωνα με την παράδοση, ποιος την έχει;»

Για να στεριώσουν τα γεφύρια όλοι έβαζαν πλάτη, ευεργέτες και ντόπιοι, και αυτό το παράδειγμα συλλογικής δράσης για την διάσωσή τους πια, σήμερα είναι επιτακτική ανάγκη.

«Πολιτιστική συνείδηση για τα σπίτια και τα γεφύρια θα αποκτήσουμε όταν εκτιμήσουμε την κληρονομιά των προγόνων μας και την κάνουμε μέρος της ζωής μας. Ο πολιτισμός δεν είναι μόνο δουλειά των υπηρεσιών. Από κοινού οι δήμοι, οι περιφέρειες και οι ο κόσμος πρέπει να συντονίσουν τους ενέργειές τους προς αυτή την κατεύθυνση», σημείωσε ο αναπληρωτής διευθυντής της Εφορείας Νεοτέρων Μνημείων Ηπείρου και επανέλαβε πως όλα κινδυνεύουν. « Ό,τι μπορούμε, κάνουμε. Παλιότερα, η υπηρεσία είχε προσωπικό που επέτρεπε την πραγματοποίηση εργασιών σε δύο-τρία γεφύρια το χρόνο. Σήμερα, τα οικονομικά περιθώρια έχουν στενέψει, το προσωπικό είναι ελάχιστο», σημείωσε.

Απογοητευμένος από την κατάσταση και την αδιαφορία, ο Αλέξης Αυδής παραδέχτηκε πως μετά την κατάρρευση του γεφυριού της Πλάκας, σκέφτηκαν να τα παρατήσουν. «Ζηλεύω άλλες χώρες, όπως η Ιταλία, με το πώς έχουν τα γεφύρια τους και τα μνημεία τους, ελκύουν τον κόσμο, είναι όμορφο θέαμα. Ειδικά στο κεντρικό Ζαγόρι μπορείς να βγάλεις διαδρομές που μπορεί να περάσει κάποιος από πολλά γεφύρια. Τα περισσότερα δεν τα ξέρει ο κόσμος, γιατί δεν υπάρχουν πινακίδες», είπε χαρακτηριστικά και πρόσθεσε πως στόχος τους παραμένει η καταγραφή όλων των γεφυριών της χώρας.

 ΒΛΕΠΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ με κλικ   >>>  ΕΔΩ