Δημήτρη Μαραμή
ΟΙ ΣΤΟΙΧΕΙΩΜΕΝΟΙ
Το Στοιχειό – Η Χτισμένη – Ο Βουρκόλακας
“Οι Στοιχειωμένοι”, ένα σύγχρονο
ελληνικό μιούζικαλ σε μουσική Δημήτρη Μαραμή, ανέβηκε για πρώτη φορά στο Μέγαρο
Μουσικής Αθηνών τον Φεβρουάριο-Μάρτιο του 2019.
Πρόκειται για
τριλογία, βασισμένη στα δημοτικά “Του νεκρού αδερφού” και “Του γεφυριού της Άρτας” και ακόμη στον θρύλο
της Άμφισσας “Το στοιχειό της Χάρμαινας”, που μετέτρεψε σε στίχους ο Σωτήρης
Τριβιζάς.
Η σκηνοθεσία ήταν
του Θάνου Παπακωνσταντίνου, τα σκηνικά και κουστούμια της Νίκης Ψυχογιού, ενώ
έπαιξαν και τραγούδησαν οκτώ ερμηνευτές. Όργανα που χρησιμοποιήθηκαν ήταν:
φλάουτο, κλαρινέτο, σαξόφωνο, τρομπέτα, τρομπόνι, κρουστά και κοντραμπάσο.
Να εστιάσουμε ιδιαίτερα
στη “Χτισμένη” (γεφύρι της Άρτας).
Οι γνωστοί στίχοι του τραγουδιού (παραλλαγή Ν. Πολίτη) διαρθρώθηκαν/διαιρέθηκαν
σε πέντε σκηνές, με αντίστοιχους τίτλους…
1. Το γιοφύρι, (Μαστόροι),
2. Ανθρωποθυσία (Πουλί),
3. Κάλεσμα γυναίκας (Μαστόροι,
Πρωτομάστορας, Πουλί),
4. Το χτίσιμο της γυναίκας (Μαστόροι,
Γυναίκα),
5. Η Κατάρα (Γυναίκα, Μαστόροι).
Έπαιξαν/τραγούδησαν
οι:
Βασιλική Καρακώστα (γυναίκα του
πρωτομάστορα)
Ερμηνεύτρια
σύγχρονης και παραδοσιακής μουσικής.
Βασίλης Δημακόπουλος (πρωτομάστορας)
Βιολονίστας και
χορωδός ΕΛΣ.
Λητώ Μεσσήνη (πουλί)
Σοπράνο, απόφοιτος
Ωδείου Αθηνών.
Σταμάτης Πακάκης (μάστορας)
Τενόρος, διπλωματούχος
κλασικής κιθάρας.
Νίκος Ζάζιαρης (μάστορας)
Τενόρος, πιανίστας.
Στη συνέχεια θα
παρακολουθήσουμε αποσπάσματα από δύο σκηνές…
Σκηνή 2
Ανθρωποθυσία
Πουλί: Λητώ Μεσσήνη
Πρωτομάστορας και Μαστόροι: Βασίλης Δημακόπουλος, Σταμάτης
Πακάκης, και Νίκος Ζάζιαρης
…
Πουλάκι εδιάβη κ’
έκατσε αντίκρυ στο ποτάμι,
δεν εκελάιδε σαν
πουλί, μηδέ σαν χελιδόνι,
παρά εκελάιδε κ’
έλεγε, ανθρώπινη λαλίτσα.
Α δε στοιχειώσετε
άνθρωπο, γιοφύρι δε στεριώνει
και μη στοιχειώσετε
ορφανό, μη ξένο, μη διαβάτη,
παρά του
πρωτομάστορα την όμορφη γυναίκα,
πόρχεται αργά τ’
αποταχύ και πάρωρα το γιόμα...
Σκηνή 4
Το χτίσιμο της γυναίκας
Μαστόροι: Σταμάτης Πακάκης, Νίκος Ζάζιαρης
Γυναίκα: Βασιλική Καρακώστα
Πρωτομάστορας: Βασίλης Δημακόπουλος
Χορός: Λητώ Μεσσήνη και άλλοι.
…
Μηδέ καλά κατέβηκε,
μηδέ στη μέσ’ επήγε.
«Τράβα, καλέ μ’,
τον άλυσο, τράβα την αλυσίδα,
τι όλον τον κόσμο
ανάγειρα και τίποτες δεν ηύρα».
Ένας πιχάει με
το μυστρί, κι άλλος με τον ασβέστη,
παίρνει κι ο
πρωτομάστορας και ρίχνει μέγα λίθο...
από σημείωμα του συνθέτη
Δημήτρη Μαραμή
Στους Στοιχειωμένους έχουμε να
κάνουμε με την προφορική παράδοση, με την ποίηση που σμιλεύτηκε και διαδόθηκε
από στόμα σε στόμα μέσα στους χειμώνες της ιστορίας του τόπου μας. Ο τραγικός
ποιητής είναι εδώ ο ανώνυμος λαός. Μέσα στα δημοτικά τραγούδια Του γιοφυριού
της Άρτας και Του νεκρού αδελφού κρύβονται οι αρχέγονοι μύθοι που γέννησε ο
πρωτόγονος ψυχισμός του ανθρώπου στο ξημέρωμα της ιστορίας του. Δεσμοί αίματος,
σχέσεις μάνας και κόρης, μάνας και γιου, αδερφής και αδερφού, άντρα και
γυναίκας, εραστή και ερωμένης.
Από την άλλη πλευρά, ο άνθρωπος
δεν μπορεί ποτέ να αποδεχθεί συναισθηματικά τον θάνατο, δεν αποδέχεται ποτέ το
τέλος, κι ας του υπενθυμίζει η λογική πως είναι το μόνο πράγμα που δεν μπορεί
να νικήσει. Οι ιστορίες αυτές έρχονται από το βαθύ παρελθόν, από τη σκοτεινή
ρίζα του νου, για να μας αναταράξουν. Αυτά τα δημοτικά τραγούδια εξιστορούν τη
μύηση στον αφανισμό και στην αναγέννηση μέσα στον αέναο κύκλο της ζωής και του
θανάτου.
Στους Στοιχειωμένους η
συνθετική γλώσσα δομείται σε μια συνεχόμενη κι έντονα χορευτική μουσική, που
ποικίλλει από διαφορετικούς κι εναλλασσόμενους ρυθμούς και χαρακτηρίζεται από
ακατάπαυστη ροή μελωδικών σχημάτων. Πριν ξεκινήσω τη σύνθεση των Στοιχειωμένων
έκανα μια αρκετά μεγάλη έρευνα στη μουσική παράδοση της χώρας μας, αλλά και της
ανατολικής Ευρώπης, των Βαλκανίων και της Μεσογείου, συλλέγοντας στοιχεία με τα
οποία εμπλούτισα το προσωπικό μου μουσικό ιδίωμα. Έγραψα μουσική με στόχο να
υπηρετήσει τη δραματουργία των παραπάνω δημοτικών ποιημάτων. Για την
ενορχήστρωση επέλεξα κυρίως ξύλινα και χάλκινα πνευστά, ώστε να βρίσκονται πιο
κοντά στον διονυσιακό και παγανιστικό ήχο της υπαίθρου. Όσον αφορά στους οχτώ
ερμηνευτές του έργου, οδηγήθηκα σε αυτούς με κριτήριο το γήινο χρώμα της φωνής
τους. Μολονότι προέρχονται από διαφορετικούς μουσικούς χώρους, διακρίνονται
όλοι για την αμεσότητα και την αυθεντικότητα της ερμηνείας τους.
Ευχαριστώ πολύ τον Δημήτρη Μαραμή
για την προμήθεια του υλικού.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου