Ξανά στο φως..!!

Η ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΑ ΤΟΥ ΓΕΦΥΡΙΟΥ ΤΗΣ ΝΤΑΛΙΑΝΩΣ ΣΤΗΝ ΚΑΛΟΥΤΑ ΖΑΓΟΡΙΟΥ ΠΟΥ ΗΡΘΕ ΞΑΝΑ ΣΤΟ ΦΩΣ ΜΕΤΑ ΑΠΟ… 60 ΧΡΟΝΙΑ!

Πρωινός Λόγος

Ιανουάριος 2020

ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΧΡΗΣΤΟΓΟΥΛΑΣ

• Προικισμένη με δεκάδες πέτρινα γεφύρια, μοναδικά δείγματα παραδοσιακής αρχιτεκτονικής, είναι η Ήπειρος και ειδικά περιοχές της όπως το Ζαγόρι. Κτισμένα σε εποχές που η επικοινωνία ακόμα και ανάμεσα στα χωριά δεν ήταν εύκολη υπόθεση, τα μνημεία αυτά ποικίλουν τόσο ως προς την εμφάνιση όσο και ως προς το μέγεθος.
Δυστυχώς όμως λίγα συντηρήθηκαν και έχουν γίνει ευρέως γνωστά. Είναι πολύ περισσότερα εκείνα τα γεφύρια που αφέθηκαν στην τύχη τους, με αποτέλεσμα να καταρρέουν και να χάνονται για πάντα, παίρνοντας μαζί τους και ένα κομμάτι της ιστορίας του τόπου, καθώς φεύγουν και οι τελευταίοι ηλικιωμένοι που γνώριζαν την ύπαρξή τους.
Δε λείπουν μάλιστα περιπτώσεις που μνημεία μένουν κρυμμένα επί δεκαετίες κάτω από... νεώτερα έργα, όπως το γεφύρι της Νταλιάνως στην Καλουτά, το οποίο ήρθε ξανά στο φως πρόσφατα!
Την… περιπέτειά του αφηγείται ο Στέφανος Χρηστογούλας, κάνοντας παράλληλα έκκληση για παρεμβάσεις διάσωσης των λιγότερο γνωστών γεφυριών την περιοχής.
Ένα γεφύρι στο… φως!
Μόνο εντός των ορίων της Καλουτάς έχουν καταγραφεί περί τα δέκα πέτρινα γεφύρια, γκρεμισμένα τα πιο πολλά αφού έχουν να συντηρηθούν δεκαετίες ολόκληρες, σύμφωνα με τον Στέφ. Χριστογούλα, ο οποίος έχει εξερευνήσει την περιοχή. Σε άρθρο του, αφηγείται την επιστροφή στο… φως ενός επιχωματωμένου εδώ και 60 χρόνια περίπου γεφυριού, υπενθυμίζοντας ότι και άλλα μνημεία έχουν ανάγκη στήριξης και ανάδειξης. Γράφει λοιπόν τα ακόλουθα χαρακτηριστικά:
«Ήταν καλοκαίρι του 2016 (18/7) όταν οι «Ματιές από Ζαγόρι» οργάνωσαν μια πεζοπορία ενημερωτικού χαρακτήρα περιμετρικά του οικισμού της Καλουτάς. Ένα ζεστό απόγευμα ξεκινήσαμε άνθρωποι όλων των ηλικιών να περπατούμε και να συνομιλούμε και να αναπολούμε παλαιότερες εποχές.
Μαζί μας ο αείμνηστος Κωνσταντίνος Νάσιος, γνώστης άριστος της περιοχής, βρέθηκε τελικά να μας ξεναγεί …εδώ αυτό, εκεί το άλλο, πιο πέρα το τάδε γεφύρι, εκεί αυτή η ονομασία… εδώ η άλλη.
Και γω σαν «ξένος» ρουφούσα τις πληροφορίες. Όπως για το γεφύρι του Γεροδόση με την ξύλινη κουπαστή που σε οδηγεί στην Καμινιά και με το λέγε – λέγε περνάμε τις «καστανιές» και φτάνουμε κάτω από τον οικισμό μέσα στο ρέμα.
Εδώ, λέει και δείχνει, είναι ένα γεφύρι όπου φαίνεται μόνο ένα μικρό μέρος της καμάρας του (χωρίς να θυμάται εκείνη την στιγμή πώς ονομάζονταν) που επιχωματώθηκε όταν έγινε η διάνοιξη της σύγχρονης αμαξιτής.
Από τότε (… την επιχωμάτωση) πέρασαν πάνω από 60 χρόνια, αλλά μέσα μου προσωπικά ήθελα να αναδείξω περισσότερο το γεφύρι που βρίσκεται τόσο κοντά μας, με μικρές προσπάθειες εκσκαφής και παράλληλα φωτογραφίζοντάς το.
Προσπάθειες υπήρξαν πολλαπλές προς την προηγούμενη Δημοτική Αρχή του Ζαγοριού να προβεί σε εκσκαφή, αλλά ο φόβος μη γίνει ζημιά απότρεπε την κίνηση, όπως επίσης και το ότι η θέση του –χαμηλότερα από το επίπεδο του νέου δρόμου- ίσως δεν έφερνε το επιθυμητό αποτέλεσμα.
Αυτές τις μέρες όμως (23/1/20) με την απόφαση της νέας Δημοτικής Αρχής για καθαρισμό των φρεατίων ένθεν και ένθεν του δρόμου, το τόξο ανασύρθηκε λίγο περισσότερο και αναθερμάνθηκε η ιδέα για πιθανή τελικά εκσκαφή.
Ενημέρωσα τον σημερινό Δήμαρχο, δημιούργησα εκ νέου μια ανάρτηση στο facebook και η ανταπόκριση του Δήμου Ζαγορίου και ιδιαίτερα του κ. Σουκουβέλου ήταν άμεση και έγινε αποστολή εργατών όπου σιγά - σιγά γευόμαστε αποτελέσματα.
Παράλληλα και από την πρώτη στιγμή ενημέρωσα τον κ. Σπύρο Μαντά, διακεκριμένο καθηγητή, δημιουργό του Αρχείου Γεφυριών Ηπειρωτικών (Α.Γ.Η.) και του ΚΕ.ΜΕ.ΠΕ.Γ (Κέντρο Μελέτης Πέτρινων Γεφυριών), ο οποίος παρακολουθεί στενά κάθε μας προσπάθεια και μας ενημέρωσε ότι στα όρια της κοινότητας της Καλουτάς καταγράφονται περί τα δέκα (10) γεφύρια με αρκετά από αυτά γκρεμισμένα σήμερα. Οι ονομασίες των: του Δαρδακούλη, του Σταυρού (πιθανά επονομαζόμενο «Γεροδόση»), της Ζυγούρως, του Ντόρη, της Νταλιάνως (επιχωματωμένο), της Χαρένιας, του Βίκα ή Χωριανικό, του Θεμελή, του Σιώλου και των Βαϊνάδων.
Ίσως η ανάσυρση του γεφυριού αυτού, θα αντισταθμίσει λίγο την διαφορά από την πτώση κάποιων άλλων. Τεχνογνωσία υπάρχει, αλλά λείπει η θέληση και η όρεξη να προβούμε σε δράσεις στήριξης και ανάδειξης!
Θέλω επίσης να εκφράσω την λύπη μου που «χάνονται» οι ηλικιωμένοι στα χωριά μας οι οποίοι κουβαλούν στην μνήμη τους την ιστορία του τόπου τους και κανείς από τους νέους συγγενείς τους δεν τους «πιέζουν» να ανοίξουν τους «ασκούς της γνώσης» και να βγάλουν τις πληροφορίες, ώστε όλα αυτά να μαζευτούν, να καταγραφούν, να τυπωθούν και να μείνουν.
Φεύγουν οι μεγάλοι και εμείς οι μικροί ΔΕΝ θέλουμε, αδυνατούμε, βαριόμαστε, να καταγράψουμε την μνήμη τους και θα πάμε χαμένοι. Γιατί η ζωντανή ιστορία στον τόπο μας είναι οι σημερινοί ηλικιωμένοι των 80 φεύγα. Κάντε κάτι…».