Κυριακή 25 Δεκεμβρίου 2011

Το γεφύρι της Κυράς

ΤΟ ΓΕΦΥΡΙ ΤΗΣ ΚΥΡΑΣ



   Β
ρίσκεται ανάμεσα στο Αργυρόκαστρο και το κεφαλοχώρι της περιοχής Λιμπόχοβο, γεφυρώνοντας το ποτάμι της Σούχας, τον Σωχακό των αρχαίων -κατεβαίνει απ’ το Πωγώνι και χύνεται στον Δρίνο. σημαντικό, πολυσύχναστο για την εποχή πέρασμα, εξυπηρέτησε το μεγάλο δερβένι Ιωαννίνων-Αργυροκάστρου που τότε διέτρεχε τη δεξιά όχθη του Δρίνου. Αργότερα η χρήση του περιορίστηκε μονάχα από τους Λιμποχοβιτινούς, για να εγκαταλειφθεί στη συνέχεια και από αυτούς καθώς έχουμε  νέα, πιο πρόσφορη χάραξη του δρόμου.


   Το γεφύρι, τεράστιο, προβάλλει ακόμα και τώρα, μετά από τόσες περιπέτειες, εντυπωσιακό. Ήταν πεντάτοξο, σήμερα όμως έχει χάσει το ένα, ακρινό προς τα δεξιά, τόξο του. Πάντως επειδή η όλη κατασκευή παρουσιάζεται αυστηρά συμμετρική, εύκολα μπορούμε να το αναπαραστήσουμε -και με το χαμένο του τόξο- με μεγάλη ακρίβεια. Η μεγάλη, η κεντρική καμάρα έχει άνοιγμα 11.50 μ., ενώ ανεβαίνει πάνω απ’ το νερό 5.80. Σ’ αυτό ακριβώς το σημείο κορυφώνει το ανέβασμά του και το γεφύρι - μεγαλύτερο ύψος του διαδρόμου διάβασής του τα 6.90 μ. Τα μεγέθη των άλλων, των διπλανών  τόξων, καθώς φεύγουμε προς τις όχθες, συνεχώς μειώνονται. Οι δύο καμάρες, προς τα αριστερά,  έχουν αντίστοιχα άνοιγμα και ύψος, η μία 8.20/4.40 μ. και η ακρινή 5.60/2.70, ενώ, προς τα δεξιά, η μία 9.10/4.90 μ. και η τελευταία, η γκρεμισμένη, υπολογίζουμε περίπου, 6.80/3.40 μ.

   Αλλά μεγάλο ενδιαφέρον -αδύνατον να διαφύγουν της προσοχής- παρουσιάζουν τα ανακουφιστικά τόξα που, τέσσερα στον αριθμό, διατάσσονται, συμμετρικά, πάνω απ’ τα ισάριθμα μεσόβαθρα. οι διαστάσεις τους στο άνοιγμα είναι σ’ όλα ίδιες, 1.80 μ., ενώ το ύψος τους κυμαίνεται από 3.10 έως 3.70 μ. Η ιδιαιτερότητά τους όμως οφείλεται στην επίστεψη που, αντί για ημικυκλική τροχιά, εδώ διαγράφει ισλαμίζουσα οξυκόρυφη. Να πούμε ακόμη, πως όλα τα τόξα του γεφυριού -και το βασικό, και τα βοηθητικά, και τα ανακουφιστικά- σχηματίζονται από διπλή, ίσου πλάτους, σειρά αψιδόλιθων, που όχι μόνο στολίζει, αλλά συνάμα υπηρετεί στατικά την κατασκευή.
   Θα τελειώσουμε με τη μορφή του γεφυριού, παρατηρώντας το καλντερίμι του που λειτούργησε σαν διάδρομος διάβασης. Το ασυνήθιστα μεγάλο για την εποχή κατασκευής πλάτος του, 3.60 μ., μαρτυρεί, ακριβώς, πως υπηρέτησε έναν σημαντικό σε κυκλοφορία δρόμο. Πρέπει να διέθετε και στηθαία, που όμως δεν σώθηκαν. Για να περάσεις δε στην αντίπερα όχθη έπρεπε να περπατήσεις κοντά 85.00 με 90.00 μ.

   Το γεφύρι κατασκευάστηκε το 1808 και αποδίδεται στην αδερφή τού Αλή πασά την Χαϊνίτσα -απ’ αυτό και η ονομασία του. οι αλβανοί ακόμα το αποκαλούν Ura e Zonja, δηλαδή και αυτοί, ίδια, γεφύρι της Κυράς. Τις πληροφορίες αντλούμε από τον Ιωάννη Λαμπρίδη που, τοποθετώντας στο χώρο τη συγκεκριμένη γέφυρα, σημειώνει: «κάτωθεν της κώμης «Λιμποχόβου», υφ’ ην διέρχεται ο ποταμός της Σούχας, κτισθείσα (1808) παρά της αδελφής του Αλή πασά, της και μητρός του πολυταλάντου Αλβανού Μαλήκ πασσά Σιανισιάς».[1] Πάντως με αφορμή τούτο το γεφύρι και τη χορηγό του, δεν θα πρέπει να παραλείψουμε να επισημάνουμε τις επιβαρύνσεις -εισφορές, αγγαρείες κ.λπ.- που υφίστατο ο απλός λαός και ιδίως οι χριστιανοί σε τέτοιες περιπτώσεις. Όσον αφορά δε ιδιαίτερα τη Χαϊνίτσα, θυμόμαστε -και προβληματιζόμαστε- τα λόγια του Pouqueville που έγραφε: «Το Λίμποβο ήταν μία από τις πρώτες κατακτήσεις του Αλή πασά, όπου έχτισε ένα μεγάλο σεράγι (μέγαρο) για καθημερινή διαμονή της αδερφής του Χαϊνίτσας, της αλαζωνικής και σκληρής αφέντισσας της Δρυοπίας, περιοχής που στενάζει κάτω από το βάρος της τυραννίας της».[2]

----------------------------------
Γεωγραφικά στοιχεία γεφυριού: Ν  40 ̊ 03΄15.81΄΄ Ε  20 ̊ 14΄26.26΄΄  Υψ. 230 μ.
Νο καταγραφής / αρχειοθέτησης: 441 / 25.10.1997
-----------------------------------------



Μαγνητοσκόπηση: Σπύρος Μαντάς / 8.6.2013
Παραγωγή: Αρχείο Γεφυριών Ηπειρώτικων




[1] Ιωάννου Λαμπρίδου, Περί των εν Ηπείρω Αγαθοεργημάτων, Μέρος Δεύτερον, Εν Αθήναις 1880, σελ. 209-210.
[2] F.C.H.L. Pouqueville, Voyage de la Grèce, Paris 1826. Μετάφρ.: Παναγιώτα Κώτσου, Ταξίδι στην Ελλάδα, Ήπειρος, εκδόσεις Αφοι Τολίδη, Αθήνα 1994, σελ. 26.   

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου