Του γιοφυριού της Άρτας
Παραλλαγή από Καλοχώρι Λάρισας
Στον φίλο μου Γιώργη Έξαρχο
Τ
|
ο χωριό Καλοχώρι (παλαιότερα Τόιβασι, ή Τόιμπασια, ή Ορτά Μαχαλάς), βρίσκεται ΒΑ της
Λάρισας. Μέχρι το 1881 κατοικούταν αποκλειστικά από Τούρκους που τότε αποχώρησαν
και εγκαταστάθηκαν στη θέση τους πλέον Βλάχοι
καταγόμενοι κυρίως από το Περιβόλι.
Οι τελευταίοι, ήδη από τα μέσα του
19ου, λόγω έλλειψης βοσκών, δεν ανέβαιναν όλοι στο Περιβόλι για ξεκαλοκαίριασμα.
Αρκετοί τους κατευθύνονταν σε μέρη της Δυτικής Μακεδονίας (Κρυσταλοπηγή,
Πισοδέρι, Ανταρτικό κ.α.), φτάνοντας κάποτε έως και το μακρινό βουνό Γκαλισίτσα
της Αχρίδας -εκεί έμεναν σε δύο οικισμούς από ξύλινες καλύβες, στο Άνω και Κάτω
Ιστόκ.
Από το 1950 οι νομαδικές μετακινήσεις
σταμάτησαν οριστικά, λίγοι πήγαν στο Περιβόλι, ενώ οι περισσότεροι διάλεξαν για
μόνιμη διαδρομή το Καλοχώρι και τα γύρω Χειμαδιό και Νέσσων.
Η γιαγιά Ελένη Έξαρχου -που μας είπε στα …γκρέκικα την παραλλαγή του “γιοφυριού της
Άρτας”- γεννήθηκε το 1928. Κόρη του Γιώργη Παράφορα και της Φραγκίτσας Μασούρα-Παράφορα,
μπόρεσε να πάει σχολείο μόνο δύο χρόνια. Έως το 1939 έζησε ως νομάς, με χειμαδιό
το Καλοχώρι και ξεκαλοκαιριό στο Πισοδέρι, τη Νέβεσκα ή Νιβιάστα (Νυμφαίον), και
άλλα χωριά της Πρέσπας. Παντρεύτηκε
τον Σταύρο Έξαρχο και σήμερα (2015), γνήσιος φορέας του λαϊκού πολιτισμού,
συνεχίζει να τραγουδάει και να αφηγείται παραμύθια -σε βλάχικα και γκρέκικα- στις
εγγονές και τα δισέγγονά της.
Το τραγούδι καταγράφτηκε τα Χριστούγεννα του 2009.
Χίλιοι μαστόροι δούλευαν στης Άρτας το γιοφύρι,
κρίμα γέ- μωρέ, κρίμα γένητι.
Ολημερίτσα δούλευαν, κρίμα γέ- μωρέ, κρίμα γένητι.
Τη νύχτα μού χαλούσε μαστουροού-, μαστουρούλια μου.
Τη νύχτα μού χαλνούσε, κρίμα γέ- μωρέ, κρίμα γένητι.
Ολημερίτσα δούλευαν, μαστορού-, μαστουρούλια μου.
Τη νύχτα μου χαλνούσε, κρίμα γέ- μωρέ, κρίμα γένητι.
Πουλάκι πάει κι λάλησι στη δεξιά τη μέργια
κρίμα γέ- μωρέ, κρίμα γένητι.
Στη δεξιά τη μέργια, μαστορού-, μαστουρούλια μου.
Ως που να πάει η Γιάννινα, του Γιάννη η γυναίκα,
μαστορού-, μαστουρούλια μου.
Να πάει να στιργιώσει, κρίμα γέ- μωρέ, κρίμα γένητι.
Πουλάκι πάει κι φώναξι, μαστορού-, μαστουρούλια μου.
Άιντε μωρέ Γιάννινα, τι να σου θέλει ο Γιάννης,
κρίμα γέ- μωρέ, κρίμα γένητι.
Κι αν ναι μου θέλει για καλό, μαστορού-, μαστουρούλια μου.
Ν’ αλλάξω και να έρθω, κρίμα γέ- μωρέ, κρίμα γένητι.
 | |||||
| Καλοχώρι 2015 |
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου