Δημοκρατία, 12.3.2015

Η εγκατάλειψη ισοπέδωσε το γεφύρι της Πλάκας 

Η εγκατάλειψη και το σαθρό έδαφος γκρέμισαν το γεφύρι της Πλάκας. Φως στα αίτια της κατάρρευσης του ιστορικού μονότοξου την 1η Φεβρουαρίου ρίχνει η μελέτη ομάδας εμπειρογνωμόνων από το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο (ΕΜΠ) με επικεφαλής τον πρύτανη του ιδρύματος Ιωάννη Γκόλια. Η πενταμελής αποστολή, τέσσερις ημέρες μετά, πραγματοποίησε αυτοψία στο σημείο που για σχεδόν ενάμιση αιώνα έστεκε το μεγαλύτερο μονότοξο πετρόχτιστο γεφύρι των Βαλκανίων, και συνέταξε 25σέλιδη έκθεση για τους λόγους της κατάρρευσης, προτείνοντας παράλληλα και τα ενδεδειγμένα βήματα για την αναστήλωση του μνημείου.

Σύμφωνα με τις διαπιστώσεις των επιστημόνων, οι κλυδωνισμοί που προκλήθηκαν από την ωστική δράση του ποταμού επί του ανατολικού βάθρου, το οποίο είχε επί χρόνια υποσκαφεί στο θεμέλιό του, είχαν ως αποτέλεσμα να καταρρεύσει αρχικά το μεσαίο τμήμα του μεγάλου τόξου (βάρους περίπου 300 τόνων) και στη συνέχεια το ίδιο το ανατολικό βάθρο, μαζί με το μέρος του τόξου, συνολικού βάρους 1.200 τόνων.
Μάλιστα, το συγκεκριμένο βάθρο ήταν χτισμένο σε ασβεστολιθικό όγκο, γεγονός που ενέτεινε στην κατάρρευση του γεφυριού, καθώς, όπως επισημαίνει η ομάδα του ΕΜΠ, οι τεχνίτες που το 1866 κατασκεύασαν το γεφύρι πιθανότατα να θεώρησαν λανθασμένα ότι αποτελεί τμήμα σταθερού υποβάθρου και όχι μεμονωμένο βράχο. Επιπλέον, σε απόσταση μικρότερη του ενός μέτρου από το ανατολικό βάθρο είχε αναπτυχθεί πλάτανος με διάμετρο κορμού περίπου 60 εκατοστών και το έδαφος μεταξύ του δέντρου και του βάθρου είχε διαβρωθεί λόγω της στροβιλώδους ροής που δημιουργείται στην εσοχή μεταξύ τους.
Μιλώντας, πάντως, στη «δημοκρατία» ο δημιουργός του Αρχείου Γεφυριών Ηπειρώτικων και πρόεδρος του Κέντρου Μελέτης Πέτρινων Γεφυριών Σπύρος Μαντάς, επισημαίνει ότι η κατάρρευση του γιγάντιου γεφυριού οφείλεται πρωτίστως στην επί δύο και πλέον δεκαετίες εγκατάλειψή του και τη μηδαμινή συντήρηση: «Το σίγουρο είναι ότι δεν ευθύνεται αποκλειστικά η κακοκαιρία για την κατάρρευση του γεφυριού. Αντίθετα, η εγκατάλειψη και η ελλιπής συντήρηση οδήγησαν στην καταστροφή».

Κινδυνεύουν και άλλα δύο μνημεία

 Ο πρόεδρος του Κέντρου Μελέτης Πέτρινων Γεφυριών Σπύρος Μαντάς εξηγεί τους λόγους για τους οποίους εναντιώνεται στην αναστήλωση του γεφυριού της Πλάκας, καθώς, όπως λέει, «οι προϋποθέσεις για να φτάσει ένα κτίσμα να θεωρείται μνημείο είναι ο χρόνος και η μνήμη. Αλλωστε, ακόμα κι αν αναστηλωθεί το γεφύρι, δεν θα έχουμε να κάνουμε με το θαυμάσιο έργο του πρωτομάστορα Κώστα Μπέκα, αλλά με ένα αντίγραφο από το ΕΜΠ. Οι ξακουστοί τεχνίτες του παρελθόντος δεν υπάρχουν πια, ενώ ένα τέτοιο έργο είναι ιδιαίτερα πολυδάπανο. Τα χρήματα για την αναστήλωση του γεφυριού της Πλάκας θα ήταν καλύτερο να διατεθούν για τη συντήρηση άλλων πέτρινων γεφυριών, όπως αυτό της Κόνιτσας ή του Παπαστάθη μερικές εκατοντάδες μέτρα βορειότερα. Σε αντίθετη περίπτωση, σε λίγα χρόνια θα είμαστε στο ίδιο έργο θεατές».