"Εν Τσεπελόβω" / Απρίλιος 2018

Περιοδικό

«ΕΝ ΤΣΕΠΕΛΟΒΩ»

ΣΠΥΡΟΣ ΜΑΝΤΑΣ

Ο κορυφαίος μελετητής των πέτρινων γεφυριών της Πίνδου

Κύριε Μαντά, ήταν δύσκολες οι μετακινήσεις, οι μεταβάσεις στα ΓΕΦΥΡΙΑ; Πώς θα χαρακτηρίζατε σήμερα την περιπέτεια καταγραφής τους;

Πράγματι ήταν δύσκολες, αλλά το αποτέλεσμα και οι εμπειρίες αναιρούν τον όποιο κόπο. Η περιπέτεια καταγραφής αφορά μια ολόκληρη ζωή και όπως η κάθε ζωή είναι μοναδική, έτσι και η καταγραφή των πετρογέφυρων υπήρξε πολύτιμη. Γίνεται ακόμη πιο πολύτιμη όταν νιώθεις πως στη διαδρομή προέκυψαν συνοδοιπόροι.

Τι είναι για εσάς η ΠΙΝΔΟΣ;

Είναι πηγή συναισθημάτων και πολύτιμων εννοιών, μα πάνω από όλα είναι ελευθερία ψυχής και σώματος. Και αυτή τη μέθεξη την γεύεσαι όχι ατομικά αλλά μαζί με άλλους -εννοώ τους έστω λίγους πια ντόπιους κατοίκους της.

Όταν ακούτε τη λέξη ΖΑΓΟΡΙ, τι εικόνα έχετε;

Έναν λίθινο κόσμο που για αιώνες δίδαξε ήθος και τέχνη ζωής. Και ανάκληση στη μνήμη μου κάποιων ανθρώπων κατοίκων του -του Κώστα Λαζαρίδη για παράδειγμα από το Κουκούλι- που μου έμαθαν όχι απλά να κοιτάζω αλλά να βλέπω. Το Ζαγόρι το πρωτογνώρισα το 1982 και έκτοτε έμαθα να αλλάζω όχθες. Του χρωστώ πολλά. Θα ήθελα να συμβάλλω στη δημιουργία στο χώρο του ενός Μουσείου Ηπειρώτικων Γεφυριών, πρωτότυπο καθ’ όλα και μάλιστα διεθνώς.

Τσεπέλοβο. Στο σπίτι της Φρόσως Ιωαννίδη

Τι μνήμες έχετε από το Τσεπέλοβο, τους κατοίκους του και από τα γεφύρια του;

Το Τσεπέλοβο υπήρξε έδρα πολλών εξορμήσεών μου -έχω ακόμη και διανυκτερεύσει με σκηνή σε κάποια άκρη του. Χωριό σκηνικό με ευγενικούς κατοίκους! Αντιπροσωπευτικό τους θεωρώ τον αείμνηστο δάσκαλο Ευριπίδη Γιαννακό, που μέσω μιας αλληλογραφίας που ανταλλάξαμε με βοήθησε να ξεκαθαρίσω δυσεπίλυτα προβλήματα τεκμηρίωσης των γεφυριών του χωριού -όχι μόνο των σωζώμενων αλλά και των οριστικά χαμένων. Υπήρξε γενναιόδωρος και υπομονετικός στις πολλές απορίες και ερωτηματικά μου. Όσα για τα γεφύρια του Τσεπέλοβου, εφτά στον αριθμό, δυστυχώς τα δύο γκρεμισμένα, προβάλλουν ενδιαφέροντα στην όψη και αρκούντως τολμηρά. Ξεχωρίζω το λεγόμενο Παλιογέφυρο στο στόμιο της χαράδρας.

Μιλήστε μας για τον τόπο και τον άνθρωπο και την αλληλεπίδρασή τους.

Η αλληλοεπίδραση ανθρώπου και τοπίου στο Ζαγόρι, στην Ήπειρο, στην Πίνδο ευρύτερα, γίνεται εύκολα αντιληπτή από τα έργα που αντικρίζεις γύρω σου, οφθαλμοφανή και θαυμαστά. Θα έλεγα πως έχουμε να κάνουμε με μια αμφίδρομη σχέση που συνιστά, ιδιαίτερα στις μέρες μας, ένα καλό μοντέλο συμπεριφοράς. Ίσως πρόκειται για το πλέον πολύτιμο “αναμνηστικό” που παίρνει μαζί του ο σύγχρονος επισκέπτης.

Καλουτά. Στο γεφύρι του Μύλου

Όταν αντικρίζετε ένα γεφύρι, αντιλαμβάνομαι ότι λειτουργείτε με όλες σας τις αισθήσεις. Γυρίζετε νοερά τον χρόνο πίσω και φαντάζεστε – αναβιώνετε σκηνές, εικόνες, με πρόσωπα, με ζώα, δηλαδή ζώσα πραγματικότητα, σαν κινηματογραφική ταινία;

Δεν περιγράφεται εύκολα τι νιώθω όταν αντικρίζω, όταν διαβαίνω, αλλά και όταν αποχωρίζομαι ένα γεφύρι. Σίγουρα συμμετέχουν όλες οι αισθήσεις, που όταν εγείρονται ταυτόχρονα προκύπτουν και άλλες, υπολανθάνουσες στο υποσυνείδητο. Ε, αυτό είναι το προσωπικό μου όφελος: ο συναγερμός των αισθήσεων που γεννούν πολλαπλά συναισθήματα. Και βέβαια τα τελευταία δεν είναι κατ’ ανάγκη όλα ευχάριστα -ένα γκρεμισμένο πετρογέφυρο προδίδει το ολιγότερο αχαριστία. Όμως η πληθώρα και η ποικιλία συναισθημάτων δεν συνιστά τελικά την ίδια τη ζωή και μάλιστα στην πλέον ενδιαφέρουσα εκδοχή της; Ας εμπιστευθούμε λοιπόν τουλάχιστον ένα πέτρινο γεφύρι στη ζωή μας για την απέναντι όχθη -μας εγγυάται πως δεν θα χάσουμε.

Σας ευχαριστούμε πολύ και σας προσκαλούμε να επισκεφθείτε το χωριό μας το Τσεπέλοβο.

Όταν σου προσφέρουν κάτι που έχεις ανάγκη, δεν απομένει παρά να ευχαριστήσεις θερμά. Χίλια ευχαριστώ λοιπόν.

ΕΛΕΝΗ  Π. ΡΑΠΤΗ