Πρωινός Τύπος, 1.7.2012

ΠΡΩΙΝΟΣ ΤΥΠΟΣ (Καρδίτσας)

1.7.2012

Στο ρυθμό της ζωής…

ΤΑ ΓΕΦΥΡΙΑ

(Σπύρου Μαντά, Πέτρινα Γεφύρια στη Βόρεια Ήπειρο)

 Γράφει ο Νίκος Καραφύλλης 

Π

εριήλθε, πρόσφατα, στα χέρια μας, ένα άγνωστο σε μένα βιβλίο του Σπύρου Ι. Μαντά, με τίτλο «Πέτρινα Γεφύρια στη Βόρειο Ήπειρο», το οποίο είχε την ευγενή καλοσύνη να μου δωρίσει. Πρόκειται, όπως διαπίστωσα, για μια καταπληκτική -«συλλεκτική», θα έλεγα- έκδοση, καλοδουλεμένη και καλοφροντισμένη, που προκαλεί με το που θα την πιάσεις στα χέρια σου, αυθόρμητο θαυμασμό. Όχι ένα, αλλά …εκατόν σαράντα, τόσα, γεφύρια του Βορειοηπειρωτικού χώρου, παντελώς άγνωστα, τα περισσότερα, στο ευρύ κοινό, «παρελαύνουν» μεγαλόπρεπα από τις σελίδες του! Είμαστε εδώ, λένε!...

Ο ακαταπόνητος, αυτός, συγγραφέας πήγε επανειλημμένα εκεί, επί τόπου δηλαδή, για να τα «αποθησαυρίσει». Διέσχισε άγριες ορεινές περιοχές, με βάτια κι αγκάθια κατάφορτες, για να τα βρει να τα φωτογραφίσει να τα χαρτογραφήσει, και να επιτύχει έτσι ένα τέλειο αποτέλεσμα. Μας δίνει, παράλληλα την ακριβή θέση του καθενός γεφυριού, επισημαίνει τις επικοινωνιακές ανάγκες των χωριών που εξυπηρετούσε, αναφέρεται, παραπέρα, στο χρόνο κατασκευής του, στον άνθρωπο που διέθεσε τα χρήματα, στο ποτάμι όπου έχει στηθεί, στον πρωτομάστορα που το έφτιαξε κι ένα σωρό σχετικά άλλα στοιχεία.

Τον διακρίνει το «πάθος» για την έρευνα, καταγραφή και παρουσίαση, γενικότερα, όλων εκεί των γεφυριών. Με μύριες -όπως γράφει- δυσκολίες, φόβους και σύστοιχους της εποχής κινδύνους τα έχει επισκεφθεί, ένα ένα! Η αναλυτική και πλήρης περιγραφή των γεφυριών, των «ευρημάτων» αυτών του ερευνητικού οδοιπορικού στα κακοτράχαλα βουνά της Β. Ηπείρου, με τα φοβερά λαγκάδια και τις επικίνδυνες σάρες (προσθέστε και την …καχυποψία των κατοίκων της περιοχών!), γίνεται με τρόπο απλό και κατανοητό, σ’ ένα κείμενο που συναρπάζει και γοητεύει, με τις λογοτεχνικές αρετές του συγγραφέα. Ιστορικός, λογοτέχνης και «ρέκτης» μαζί, ο συγγραφέας Σπ. Μαντάς, ο και Πρόεδρος του «Κέντρου Μελέτης Πέτρινων Γεφυριών» καθηγητής Μ.Ε.

Κι ερχόμαστε, τώρα, στα δικά μας, στο Νομό μας, στους Δήμους, στους Συλλόγους της ιδιαίτερης περιοχής μας. Καμία σύγκριση! Ελάχιστα ξέρουμε κι ακόμα πιο λίγα έχουν γραφεί αναφορικά με τα πέτρινα γεφύρια μας! Υπάρχουν, βέβαια, κάποιες επαινετές εκδόσεις, όπως π.χ. το λεύκωμα «Άγραφα» ή κάποιες σελίδες βιβλίων χωριών μας, όπου γίνεται λόγος για μερικά και πέραν αυτών …ουδέν! Λείπει, ως τα σήμερα, η συστηματική, πλήρης και λεπτομερής περιγραφή τους. δεν ξέρουμε πόσα έχουμε, πού είναι, πόσα άλλα εξαφάνισε ο «πανδαμάτωρ» χρόνος και κείνται, τώρα, ερειπωμένα και σε σωρολιθιές, κατάλοιπα άλλων εποχών…

Προβάλλει, νομίζουμε, μεγάλη ανάγκη ανεύρεσης, καταγραφής, αποτύπωσης κλ.π. των πέτρινων γεφυριών του νομού μας. Ήδη, όπως πληροφορούμαστε, ο συγγραφέας που αναφέραμε επισκέφθηκε την περιοχή μας και «αναζητεί» τα γεφύρια της. Σωζόμενα και μη. Δεν παύει, όμως, να είναι ένας «ξένος»! Γι’ αυτό δύο φορές μπράβο του! Οι δικοί μας άνθρωποι, άνθρωποι των Γραμμάτων, οι ιστορικοί, οι λαογράφοι, οι άλλοι, τι περιμένουν; Ιδού, λαμπρόν πεδίον να ασχοληθούν και να γράψουν. Είναι αίτημα των καιρών!

Κι ακόμα, τι έκανε η παλαιά Νομαρχία τόσα χρόνια, ή τι κάνουν σήμερα η Περιφέρεια Θεσσαλίας, οι Δήμοι, οι Σύλλογοι; Γιατί δεν κινούνται αποφασιστικά προς αυτήν την κατεύθυνση; Η τοπική ιστορία και η λαογραφία μας, ιδιαίτερα, «μεγάλως» θα ωφεληθούν. Νέα και ενδιαφέροντα πράγματα θα έρθουν στην επιφάνεια και θ’ αποτελέσουν πολύτιμα στοιχεία «αποθησαυρισμού» των ιστορικών κ.α. γνώσεών μας. Στον τομέα αυτόν «υπολειπόμεθα». Δεν ξέρουν τις όχτες ποιού ποταμού, π.χ., γεφυρώνει, ποιο όνομα του έδωκε η λαϊκή παράδοση, πότε χτίστηκε, ποιος έβαλε τα χρήματα, ποιος ο πρωτομάστορας κ.α. συναφή, που πρέπει να μάθουμε.

Ο χρόνος κυλά αμείλικτα και γι’ αυτά, ακόμα, τα πέτρινα γεφύρια. Αύριο δεν ξέρουμε πόσα απ’ αυτά δε θα ’χουν καταπέσει ή πόσα άλλα που δεν σώζονται, μα διατηρούνται στη μνήμη των μεγαλυτέρων, δεν θ’ αποξεχαστούν, παντελώς… Οι αρμόδιοι φορείς που προαναφέραμε, και ιδιαίτερα η Περιφέρεια Θεσσαλίας, πρέπει στον τομέα αυτόν να ενεργοποιηθούν. Η όποια «ραστώνη» δε μας τιμά.

Εμπρός μαρς, λοιπόν!