ΤΑ ΝΕΑ, 18-19.10.2008

ΤΑ ΝΕΑ

18-19.10.2008
 

 Γεφύρια πέτρινα στα ντερβένια

με τους πραματευτάδες αλλά και τους ληστές...

  Γράφει η Μαίρη Αδαμοπούλου 

Πέτρινα γεφύρια στη Βόρεια Ήπειρο. Και λοιπόν; Άλλο ένα λεύκωμα

με εντυπωσιακές φωτογραφίες, ταυτότητες τοξωτών γεφυριών, ιστορίες

για την ένωση όχθεων, αρχιτεκτονικές λεπτομέρειες;

     Ο μοναδικός ίσως λόγος που θα έκανε κάποιον να ξεφυλλίσει την πολυτελή έκδοση με το αυστηρό εξώφυλλο είναι ο τοπογραφικός προσδιορισμός. Βόρεια Ήπειρος. Ένας τόπος φημισμένος για τους κτίστες του, που ταξίδεψαν από την Κωνσταντινούπολη και τη Ρουμανία ως την Πελοπόννησο.

     Κι όμως, η συγκεκριμένη έκδοση από την εισαγωγή κιόλας αποκαλύπτει ολόκληρο κόσμο, που και ο υποψιασμένος ακόμη αναγνώστης δεν θα μπορούσε να φανταστεί. Ο συγγραφέας -με μακρόχρονη πείρα στην καταγραφή πέτρινων γεφυριών- χρησιμοποιεί το γεφύρι ως αφορμή για να μας μυήσει στη γη που γέννησε την ανάγκη να γεφυρωθούν δύο όχθες. Μιλά για τους μαστόρους, τη ζωή και τις δυσκολίες τους, τα ταξίδια και τη συνθηματική τους γλώσσα, τους χριστιανούς και μουσουλμάνους χορηγούς και τα κίνητρά τους. Κι ενώ η αφήγησή του μπλέκεται με τις μαρτυρίες των ίδιων των δημιουργών -ιδιαίτερη μνεία γίνεται στον μάστρο Πέτρο Κορτσάρι, πρώτο στην τάξη αρχιτέκτονα του Αλή πασά που επιχείρησε να γράψει τη βιογραφία του- και αφήνει τα δημοτικά τραγούδια και τις παραλλαγές τους να αποκαλύψουν τη δική τους αλήθεια για την αρχιτεκτονική των γεφυριών, προσγειώνεται παράλληλα στη σύγχρονη πραγματικότητα με στατιστικά στοιχεία (ακόμη και διαγράμματα πίτας) αναφέρεται στα 139 γεφύρια που κατάφερε να καταγράψει, αλλά στην καταστροφή που υφίστανται, καθώς το 45% αυτών έχει ήδη μετατραπεί σε οικοδομικό υλικό και έχει εξαφανιστεί από τον χάρτη.

     Η γοητεία του βιβλίου όμως δεν σταματά εκεί. Ο συγγραφέας μοιράζεται με τον αναγνώστη τα εννέα ταξίδια του στην Αλβανία που «προβληματίζουν, σοκάρουν, μελαγχολούν!». Εν είδη ημερολογίου, βήμα προς βήμα τον ακολουθούμε στην αναζήτηση των 139 γεφυριών από τα «λασπωμένα μονοπάτια με τον αβέβαιο προορισμό ως την καλντεριμωτή Εγνατία και τα ντερβένια του Μεσαίωνα με τους πραματευτάδες αλλά και τους ληστές», τόπους που ενώθηκαν από τα γεφύρια.

     Στο φινάλε παρελαύνουν οι πρωταγωνιστές γυμνοί πλέον, καθώς στις 166 σελίδες που έχουν προηγηθεί έχουν διηγηθεί την ιστορία τους, έχουν αντέξει στο παρελθόν και κινδυνεύουν από το παρόν και το μέλλον. Ένα προς ένα παίρνουν θέση στις σελίδες με την ταυτότητα, τις ασπρόμαυρες φωτογραφίες τους, τον χάρτη όπου σημειώνεται η θέση τους σε ένα έργο - κόσμημα, που δεν περιορίζεται στο θέμα του, αλλά επεκτείνεται στην Ιστορία, την Αρχιτεκτονική και τη Λαογραφία.

Μαίρη Αδαμοπούλου, ΤΑ ΝΕΑ 18-19.10.2008