Το γεφύρι Γκρέτσι

Το γεφύρι Γκρέτσι
 

Β

ρίσκεται στο Πωγώνι της Ηπείρου, κάτω απ’ το χωριό Μέβδεζα (Παλαιόπυργος), προς τα λεγόμενα Καναβοτόπια. Γεφυρώνει στη θέση Γκρέτσι το ομώνυμο ρέμα που, ακριβώς εκεί, ξεκινάει από συμβολή δύο μικρότερων λάκκων -κατεβαίνουν αντίστοιχα από Γράβο και Μπούδιακου. Το διάβαιναν οι ντόπιοι για να μεταβαίνουν στα απέναντι χωράφια τους με τα σιτηρά, αλλά και στο μύλο.

Έχει τρία τόξα, θεμελιωμένα γερά στα πολλά εδώ βράχια. Στη μέση το μεγάλο, πλήρως ημικυκλικό, ανοίγει 8.60 μ., γεφυρώνοντας το γκρεμό που σχηματίζεται ακριβώς αποκάτω του -τα νερά δημιουργούν καταρράκτη! Δύο μικρότερα δεξιά κι αριστερά του -μακρόστενα με ημικυκλική επίστεψη- μπορούν να βοηθούν όταν το Γκρέτσι πλημμυρίζει. Στο δεξιό μετριέται  άνοιγμα βάσης 1.30 μ. και ύψος 1.50, ενώ στο αριστερό, αντίστοιχα, 2.00 με 2.10 μ. Να πούμε πως ο διάδρομος διάβασης φτάνει σε μήκος τα 30.80 μ., έχοντας πλάτος 2.40. Και βέβαια είναι αναγκασμένος να ανεβοκατέβει, κορυφώνοντας πάνω απ’ τα κλειδιά του μεγάλου τόξου -από την κοίτη του γκρεμού 11.10 μ. Τελικά η όλη κατασκευή, πλήρως συμμετρική, σε συνδυασμό και με τις ιδιαιτερότητες του περιβάλλοντος χώρου, μπορεί να εντυπωσιάζει!

Για την ιστορία τούτου του γεφυριού, είναι πολύτιμα όσα θυμήθηκε -και έτσι διέσωσε- ο τελευταίος κάτοικος του χωριού:[1] «…χρονολογείται το χτίσιμό του στο 1810-20, καθ’ ότι όπως μού έλεγε ο παππούς μου που είχε γεννηθεί το 1845 το βρήκε έτσι. Τα αγροκτήματα του χωριού μας στην καλλιέργειαν σιτηρών κτλ ήσαν πέρα από το ποτάμι και έτσι για την προσπέλασή τους ήτο απαραίτητο το γεφύρι. Την περισσοτέραν δε αφορμή για το χτίσιμο την έδωσε όταν μία γυναίκα, μαζί με την σαμαρίτσα στον ώμον, πηδώντας έπεσε και επνίγηκε. Στα έξοδα τότε συνέβαλον ως δικαίωμα βοσκής οι κτηνοτρόφοι και εισφορές ολίγον από τους εις την Κων/πολιν εκεί εργαζομένους συγχωριανούς μας και σε σιτάρι από τους συγχωριανούς κατοίκους στους κτίστας, όπως εγίνετο τότε, από τη Βούρμπιανη Κονίτσης».[2]

---------------------------------------------------

Γεωγραφικά στοιχεία γεφυριού: Ν 40 ̊  00΄ 24.00΄΄  Ε 20 ̊  29΄ 27.00΄΄  Υψ. 657

Νο καταγραφής / αρχειοθέτησης: 124 (21.7.1993)

-----------------------------------------------------

Μαγνητοσκόπηση: Σπύρος Μαντάς / 12.5.2008
Παραγωγή: Αρχείο Γεφυριών Ηπειρώτικων

---

[1] Πρόκειται για τον 87χρονο το 1993 Νικόλαο Ζωΐδη (Μπαρώνα), αν όχι τελευταίο, έναν απ’ τους τελευταίους κατοίκους της Μέβδεζας. Τελείωσε το Ελληνογαλλικό Λύκειο στην Κωνσταντινούπολη, απ’ όπου, διωγμένος από τους Τούρκους το 1947, επέστρεψε και εγκαταστάθηκε μόνιμα στο χωριό. Διετέλεσε 17 χρόνια πρόεδρος σ’ αυτό και 45 -άνευ αποδοχών- γραμματέας σε Μερόπη και Παλαιόπυργο.

[2] Από επιστολή του Νικόλαου Ζωΐδη της 24^ης Οκτωβρίου 1993.