Το γεφύρι της Πορτίτσας

Το γεφύρι της Πορτίτσας

Β

ρίσκεται κάτω από το χωριό Σπήλιος (Σπήλαιο) -κατεύθυνση νότια-, στο τέλος της κοιλάδας Κανάβι που σχηματίζουν τα βουνά Όρλιακας και Λυκότρυπα και διαρρέει ο Βελονιάς -εισέρχεται μετά το γεφύρι στο βαθύ (200 μ.) και στενό (μόλις λίγων μέτρων) φαράγγι. Το μονοπάτι οδηγεί στο απέναντι χωριό Μοναχίτι, αλλά παλιότερα πρέπει να αποτέλεσε περιστασιακή παραλλαγή του πολυσύχναστου δρόμου των καραβανιών από την Ήπειρο στη Μακεδονία (Γιαννόστρατα).   

   Είναι δίτοξο, με κύριο και βοηθητικό τόξο, κι ανάμεσά τους ανακουφιστικό παράθυρο. Το μεγάλο ανοίγει 14.00 μ. και ανασηκώνεται από την κοίτη 6.10, ενώ οι διαστάσεις του μικρού μετρούνται αντίστοιχα 5.10 και 2.90 μ. Όσο για το ανακουφιστικό, πάνω απ’ τους προβόλους του μεσόβαθρου, έχει ύψος 2.05 και άνοιγμα 2.00 μ. Να πούμε πως το γεφύρι, πριν τις προσχώσεις του Βελονιά και μια φοβερή κατολίσθηση που ανύψωσαν την κοίτη, φάνταζε ακόμη πιο επιβλητικό και επικίνδυνο -οι τρεις θεμελιώσεις του σε ισάριθμους βράχους του βαθύτερου τότε φαραγγιού πραγματικά τρόμαζαν![1] Άλλωστε, ο στενός -ωφέλιμο πλάτος 1.70 μ.- καλντεριμωτός διάδρομος διάβασης μόλις μετά το 1930 απέκτησε στηθαία και κάπως ασφαλίστηκε. Για να αλλάξεις όχθη περπατάς -μήκος οδοστρώματος- 27.70 μ. 

Για τη χρονολόγηση του γεφυριού, έστω έμμεσα, πολύτιμες αποδεικνύονται οι πληροφορίες που συνέλλεξε ο Γ. Τσότσος και βέβαια ο συμπερασματικός συλλογισμός που κάνει: «…υπάρχουν πληροφορίες πως μέχρι τα μέσα, περίπου, του 19^ου αιώνα, τα καραβάνια από το Μέτσοβο, ερχόμενα από Μοναχίτι, προς Σπήλαιο, περνούσαν μέσα από το νερό κι αυτό αποτελούσε αξιοπρόσεκτο θέαμα για τους κατοίκους του Σπηλαίου. Υπάρχει ακόμα η παράδοση ότι Σπηλαιώτες γεννημένοι μετά το 1854 δεν θυμούνταν το φαράγγι χωρίς γεφύρι. Από τις πληροφορίες αυτές συνάγεται ότι το γεφύρι πρέπει να κτίστηκε ανάμεσα στα έτη 1830 - 1850 περίπου».[2]

---------------------------------------------------

Γεωγραφικά στοιχεία γεφυριού: Ν 39 ̊  59΄ 46.03΄΄  Ε 21 ̊  17΄ 07.29΄΄  Υψ. 665 μ.

Νο καταγραφής / αρχειοθέτησης: 27 (9.6.1991 & 6.8.2000)

-----------------------------------------------------

Μαγνητοσκόπηση: Σπύρος Μαντάς / 11.8.2006
Παραγωγή: Αρχείο Γεφυριών Ηπειρώτικων

---

[1] Έχει σωθεί φωτογραφία πριν την κατολίσθηση, μάρτυρας της αγριότητας του τοπίου και της τόλμης  του γεφυριού!

[2] Γεώργιος Π. Τσότσος, Μακεδονικά Γεφύρια, Τοπογραφία, Αρχιτεκτονική, Ιστορία, Λαογραφία, Θεσσαλονίκη 1997, σελ. 42.