Το παράπονο ενός γεφυριού

ΤΟ ΠΕΤΡΙΝΟ ΓΕΦΥΡΙ

ΣΤΟ ΧΩΡΙΟ ΚΕΝΤΡΟ ΒΕΝΤΖΙΩΝ Ν. ΓΡΕΒΕΝΩΝ

του Αργύρη Παφίλη

Η

μέρα Δευτέρα, 12-4-2010. Με το ανοιξιάτικο φως και τον ασυννέφιαστο ουρανό, η τοπογραφία των Βεντζίων φλερτάρει με το νιόβγαλτο χορτάρι, τον πλημμυρισμένο Αλιάκμονα, τα σχήματα και τις σκιές των βουνών, τους ήχους, τα χρώματα, τις κόκκινες στέγες των χωριών, χαρίζοντας στον τόπο μια ξεχωριστή γοητεία. Σ’ αυτή την πληθωρική φύση των Βεντζίων βρέθηκα παρέα με το Δημήτρη Λαγιώτη ο οποίος είχε την πληροφορία ότι στην περιοχή του οικισμού Κέντρο (Βέντζι) υπάρχει πέτρινο γεφύρι.

 Στο καφενείο του Πέτρου Τζόλη καλωσορίσματα, κεράσματα, καφέδες αλλά οι πληροφορίες για το γεφύρι από τους κατοίκους που είναι πρόσφυγες από τον Πόντο λιγοστές.

Ο Πέτρος, είναι τύπος υπερκινητικός και συμπαθής, και ένας από τους λίγους που νοιάζεται για το γεφύρι και που όλο λέει φωναχτά: «έχουμε και μείς γεφύρι όχι μόνο τα Γρεβενά». Αναλαμβάνει να μας οδηγήσει στο γεφύρι…

Παίρνουμε τον ασφαλτόδρομο που οδηγεί στο χωριό Σαρακήνα, μετά από μια απόσταση 200 μ. στρίβουμε αριστερά σε χωματόδρομο και, ακολουθώντας κόντρα το ρέμα που βρίσκεται δεξιά μας και διανύοντας άλλα 200 μέτρα, φτάσαμε στο σημείο που βρίσκεται το γεφύρι.

Με δυσκολία το εντοπίσαμε γιατί η πυκνή βλάστηση το είχε εξαφανίσει και η πρόσβαση δεν ήταν εύκολη. Η δε κοίτη τού ρέματος έχει γίνει τόπος απορριμμάτων.

Ο Δημήτρης και ο Πέτρος έφυγαν για το χωριό για να επιστρέψουν με τσεκούρια και πριόνια, αραίωσαν κάπως την πυκνή βλάστηση που το κάλυπτε και τότε φάνηκε η μεγαλοπρέπεια της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής αλλά και τα σοβαρά προβλήματα του μνημείου.

Με την μετροταινία μέτρησαν το ύψος, το μήκος, το φάρδος και το άνοιγμα του τόξου.

Το μονότοξο γεφύρι δρασκελάει το ρέμα που κατεβαίνει από την περιοχή των Αγαλαίων και συνέδεε το χωριό Κέντρο με τη Σαρακήνα και τους Αγαλαίους αλλά και με τα χωράφια και τα βοσκοτόπια.

Δυστυχώς δε σώζονται πληροφορίες για την χρονολογία της κτίσεως του, τον χορηγό του και τους μαστόρους που το έχτισαν. Οι κάτοικοι του Κέντρου το αποκαλούν Τούρκικο.

Το μήκος του φτάνει τα 9,00 μ., το πλάτος του 2.80, το ύψος του τα 4,50 μ., το δε άνοιγμα του τόξου τα 4,20. Σύμφωνα με μαρτυρίες των κατοίκων πάνω από το γεφύρι περνούσαν κάρα.

To γεφύρι χρησιμοποιούταν από τους κατοίκους ως το 1960. Με την διάνοιξη νέων δρόμων το γεφύρι εγκαταλείφτηκε ξεχάστηκε.

Όμως η φύση έκανε τη δουλειά της, τα δέντρα πέρασαν τα κλαδιά τους στο σώμα του γεφυριού και σε συνεργασία με την πυκνή βλάστηση το κρύψανε. Το νερό κατατρώει τα βάθρα του και το κατάστρωμα ρημάζει. Από την πλευρά προς τα ανάντη έχουν πέσει σχεδόν όλοι οι θολίτες μαζί και το κλειδί.

Ο Λάμπρος Χατζησυμεωνίδης 77 χρονών γεωργοκτηνοτρόφος που παλαιότερα περνούσε καθημερινά από το γεφύρι μάς είπε ότι κάτοικοι του Κέντρου φρόντιζαν για τη συντήρησή του, κάποια φορά μάλιστα που ένα τμήμα τού λιθόστρωτου δρόμου ξηλώθηκε αυτοί έφεραν πέτρες από ένα άλλο γεφύρι (της Γκουντίνας) που είχε καταρρεύσει και το συντήρησαν. Πιο πάνω από το γεφύρι στο ίδιο ρέμα παλαιότερα υπήρχαν άλλα δύο γεφύρια τα οποία δεν σώζονται.

Σε λίγο η παρέα μας μεγάλωσε, ήρθαν ο Σπύρος Φούρκας 76 χρονών και ο Δημήτρης Μπουζιαλής (οργανοπαίχτης) από τη Σαρακήνα, φορτωμένοι με μνήμες και θύμησες από τα χρόνια εκείνα που το γεφύρι ήταν το μοναδικό πέρασμα. Όταν γινόταν το μεγάλο παζάρι στο Βέντζι (το παλιό όνομα τού Κέντρου), ο κυρ Δημήτρης πιτσιρικάς τότε, από το γεφύρι περνούσε για να έρθει να παίξει κλαρίνο στα καφενεία του χωριού.

Όταν οι διηγήσεις τελείωσαν, ο Κυρ Δημήτρης άνοιξε ένα μικρό βαλιτσάκι που κουβαλούσε μαζί του, έβγαλε με προσοχή τα κομμάτια του κλαρίνου, τα συναρμολόγησε, έβαλε τα δάχτυλα του πάνω στα πλήκτρα, το έφερε στο στόμα του, φύσηξε, ε..! και τότε έπαψαν τα πουλιά το εαρινό τους κελάιδισμα, το κελάρυσμα του νερού σταμάτησε, αντιλάλησε ο λόγγος, ο κυρ Δημήτρης με την τέχνη του και το μοιρολόι ηρέμησε τη φύση και γέμισε νότες και μεράκια τις φουρτουνιασμένες ψυχές μας.

Το γεφύρι του Κέντρου, μνημείο ανεκτίμητης πολιτισμικής και πολιτιστικής αξίας απειλείται με άμεση κατάρρευση και όπως τονίζουν οι κάτοικοι η συντήρηση είναι αναγκαία γιατί εκτός από κάποιες παλιές εκκλησίες είναι το μοναδικό μνημείο παραδοσιακής αρχιτεκτονικής στην περιοχή των Βεντζίων. Η συντονιστική επιτροπή για τη διάσωση της σκήτης του Αγίου Νικάνορα, βαθειά ευαισθητοποιημένη με το θέμα του γεφυριού θα πιέσει προς κάθε κατεύθυνση ώστε να γίνει διεπιστημονική μελέτη, να συντηρηθεί-επισκευαστεί και να αναδειχθεί ως ένα από τα μοναδικά δείγματα της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς. Βέβαια μετέπειτα πρέπει εσαεί να λαμβάνει της ανάλογης πολιτειακής φροντίδας.